Co to jest rejestr zabytków?
Rejestr zabytków to oficjalny spis obiektów zabytkowych – zarówno ruchomych, jak i nieruchomych – które są objęte ochroną prawną w Polsce. Prowadzony jest na podstawie Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 roku. W rejestrze znajdują się zabytki o szczególnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej, których zachowanie leży w interesie społecznym. Rejestr dzieli się na trzy kategorie: zabytki nieruchome (np. budynki, parki), ruchome (np. dzieła sztuki, numizmaty) oraz archeologiczne.
Po co tworzy się rejestr zabytków?
Głównym celem rejestru zabytków jest ochrona dziedzictwa kulturowego. Dzięki wpisowi do rejestru zabytki zyskują specjalny status prawny, który zabezpiecza je przed zniszczeniem, niekontrolowaną modernizacją czy wywozem za granicę. Rejestr pozwala przede wszystkim na dokumentowanie i porządkowanie zabytków w Polsce, ale także na ich promowanie, co przyczynia się do zwiększenia świadomości społecznej na temat ich wartości.
Kto odpowiada za rejestr zabytków?
Za prowadzenie rejestru zabytków odpowiadają wojewódzcy konserwatorzy zabytków, którzy działają pod nadzorem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To oni decydują o wpisie lub skreśleniu zabytku z rejestru. Decyzje te mogą być podejmowane z urzędu lub na wniosek właściciela zabytku. Wszystkie decyzje są gromadzone w Narodowym Instytucie Dziedzictwa (NID), który koordynuje działania związane z ochroną zabytków na poziomie krajowym.